Wasiirka Ha
Loogu Dhaarto In Uu Adeegge U Yahay Shacabka Oo Aanu Adeegge U Ahayn
Madaxweynaha !!!
W/q: Mr. Hamse Bashe Wiyeer-yare
“Afeef: Qormo qoraalleed kasta oo aan qoraa waxa uu ka turjumayaa xaalada dhabta ah ee uu ka hadlaayo, mana aha mid buun buunin ama beeni ku jirto, isla markaana maaha mid aan ka gaabsanayo ka hadalkiisa.”
Dawladnimada iyo calanku
waa faanka ay umadi ku faanto, misna ay dheeryihiin kuwa aan dawlad iyo iyo
calan toona haysan, sidoo kale waa aragti waxqabad oo meesha dawlad
dhisan,calan ka dul babanaayo, oo qaabdhismeed horumar leh lugu garto. Xilku
waa masuuliyad saaran qofkasta oo leh caqli dhamaystiran,
taasna waxaa inoo sheegay Nabi maxamed NNKH, “dhamaantiin waxaa tihiin masuul, oo waxaad masuul ka tihiin wixii la idin raaciyey” waxaan ka faa’idaysanynaa in masuuliyada ina saaran hadii aanu nahay caruurtii nabi Aadam, misana aanay jirin wakhti qudha oo aanu firaaqo haysano oo aanu ka nasanayno masuuliyadii ina saarnayd.
taasna waxaa inoo sheegay Nabi maxamed NNKH, “dhamaantiin waxaa tihiin masuul, oo waxaad masuul ka tihiin wixii la idin raaciyey” waxaan ka faa’idaysanynaa in masuuliyada ina saaran hadii aanu nahay caruurtii nabi Aadam, misana aanay jirin wakhti qudha oo aanu firaaqo haysano oo aanu ka nasanayno masuuliyadii ina saarnayd.
Taa
markaan ka imaado oo aan u soo daadago ujeedada maqaalkan “Xilka iyo Xaqiiqad”
ah ee aan kaga hadlayo Dawladii aan dooranay iyo waxqabadkeeda. Markii ururada
iyo xisbiyadu tartamayeen misana ay ololaha,buuqa,durbaanka,hoonka baabuurta
iyo lulida calamo kaladuwan ay isku
qasayeen; ujeedadoodu waxa ay ahayd in aanu ka doorano oo aanu ka dhex xulano midka
qaadi kara masuuliyadaas culus, misna u taagan in uu wax u qabto midka beerta
falaya,kaluunka shabaga u dhigaya,midka buuga iyo qalinka ku dhex haysta
goobaha waxbarshada iyo hooyooyinka aan gurigooda meel u dhaafin. Laakiin ogow
oo masuuliyada la saaray maaha mid keligii lugu sii daayey ee waliba waxaanu la
horjoognaa, oo u ololaynaa in aanu doorano goole sharci dajin oo sameeya
shuruuc wadanka lugu maamulo.
Hadaba
sacab-tunkii iyo mushxaradii doorashadu wadatay, waxay ku dambaysaa in aanu
Madaxweyne iyo ku Xigeen doorano,Goole sharci dajin doorano,Gole degaan dooran;
isla markaan in madaxweynhu uu magacaabo wasiiro isga matala oo uu u qaybiyey
wasaaradaha kaladuwan ee ka jira dalka.
Marka
laga tago Xafiiska Madaxweynaha iyo Kuxigeenkiisa, oo ah iyagu xafiisyada ugu
sareeya wadanka (official office), waxaa jira xafiisyo ay leeyihiin xubnaha
Wasiirada,Wasiir xigeenada iyo Agaasimayaasha wasaaraduhu. In kasta oo somalidu
ku maahmaado “Nin Xil qaaday eed qaad” oo xilku uu leeyahay
hadalhayn,kutirkuteen,buunbuunin iyo been la isla dhexmaro, Hanadan ujeedadu
waxay tahay Xukumadii xilka inoo qaaday ee inoogu dhaartay “magaca illahay” in
xilkii iyo masuuliyadii ay inoo hayeen aad moodo in qayb aad u weyn oo ah
nidaamka maamulku uu ka dhimanayaha misna ay jirto tabasho xaga shacabkii soo
doortay, kama hadlaayo waxqabadka oo waxqabadku dawladu hada wuu wanaagsanyahay oo amaan uun baa
lawadaa, laakiin markaan ka hadalno qofqof iyo shaqsi –shaqsi waxaa jirta
dhaliil loo jeedinaayo, qofka muwaadinka ah ee ay hawli ka gasho wasaarad kamid
ah wasaaradah dalkeena waxaa la hordhigay laba askari oo hubaysan oo amar ku
bixinaaya in qofkaasi muwaadinka miskiinka ahi aanu hawshii uu u socoday aanay
usuurto gelin, iskadaa wasiir ama agaasime uu la hadlo oo uu u gudbiyo ujeedada
uu ugu yimi ee waxaba jira ama ka horeeya oo ah “Fadlan uma geli kartid ee sug”
sugistaasi maaha mid run ah ee waa mid quusgoyn ah muddo markuu sugana la
odhanaayo Wasiirkii ama Agaasimihii wuu baxay ama shirbuu galay. Taas oo
muwaadinka ku qadanaysa in uu kusoo kalaho oo soo noqnoqdo wakhtiyo badan, una
soo dayaco hawlihiisii maalmeed ee uu ka shaqayn laahaa.
Hadaba
mudane xil haye Ma ogtahay in ujeedada aad kursiga ugu fadhidaa ay tahay
wax uqabashada shacabka iyo muwadiniinta ku doortay misana luguu xilsaaray in
aad baahiyahooda intay kuula yimadaan aad la xaliso, Ma ogtahay
muwaadinkan aad askariga albaabka u istaajisay ee kolba saacad iyo wakhti
khaldan la balaminaayo in uu yahay kii shalay sacabka iyo mushxarada kugu
taageerayey, Ma Ogtahay in masuuliyadan aad qaaday beri lugu waydiin doono
(nolosha dambe).
Talo:
Hadii
xilka ay inoo hayaan madaxdeenu iyo xaqiiqada ka jirta xarumaha ay inaga
maamulaan uu sidaas yahay, si loo kala bedbaado oo shacabka iyo muwadiniinta
masaakiinta ahi aanay u caban(taban), misan madaxdeenu aanay iyaga naf ahaantoodu
is odhan waxaa idin saaran mucaaridad; waa in la sameeyo jadwal (schedule) kaas
oo ah wakhtiga uu wasiirku ama agaasimuhu qaabilo bulshada u baahan ee uu
hawlahooda faraha ku hayo, isla markaana todobaadkii la sameeyo laba maalmood,
si cabashadu u yaraato wax sheegu u yaraado, tuhunka iyo shakigu u yaraado. Oo
la isku calool fayoobaado misna laga wada taliyo horumarka iyo maamul wanaaga
wax wada qabsi.
Wabilahi tawfiiq.
Mr. Hamse
Bashe (Wiyeer-yare)
Qoraa /
Saxafi madax banaan
Hargeysa
-Somaliland
0 Comments