“Uf qabiilka
anaa leh
wuxuunbaa
ku adeegta
nin iskii
kartidiisa
isagoon
cid ku tiirsan
isku taagi
kareynin
una haysta
ateero
ayaantuu
dambi geystana
laga hoos
galo eeda........................................
-Ayid waad
is xigtaaniyo
idinkaa
isku reer iyo
aqligii
lixdankii
maanta iib
geli maayo
-sidaan
aaminsanahayna
abkuu
doono ha sheegtee
wuxuunbaa
ehel ii ah
dadka kaan
af aqaano
ee si wax
iila arkaaya
ee ina
midayso ujeedo
-waxaan
laysku ogeyn
ninkii
hoos ka unkaama
aftideyda
ma haystoo
ansax
maaha wixiisu”
……………..
Abwaan Gaariye 1993-Hargeysa (Ergo)
Somaliland
tarikhdeeda guud ee kasoo kabashadii dagaladii go’ni isu taaga ee socoday
sanadadii 1988-1991kii kadib iyo guddo galkii kuwo sokeeye oo horle ilaa 1993
kadib, Waxaa intaas ka dib u istaagay odayaal iyo sulaadiin dhaqan xambaarsan
oo dan iyo lehejecelo weyn ka qaba umadooda hore ugu soo waxyeelowday taliskii
siyaad bare. Wakhtigaas intii ka dambeysay waxaa dhacaayey shirar iyo kulamo
isdaba joog ahaa oo lugu qabanaayey tulooyin iyo magaalooyin kala duwan si is
dhex galka iyo nabadaynta bulshada looga shaqeeyo, ilaa lasoo gaadhay 1988 kii
oo guutadii hubaysnayd ee ciidankii sancaawi oo hor kacaayo suldaankii ciidan
beleedkaas suldaan Maxamed ay ku dhawaqeen wareejinta Hubkii ugu horeeyey ee
ciidan beeleed Somaliland ka tirsani wareejiyaan si ay nabada iyo horumarka
dhismaha uga qayb qataan, halka intii kale beeluhuna hubkoodii iyo ciidankoodii
gacanta ka saareen madaxweynihii wakhtigaas Madaxweyne cigaal, dhacdadaasna
loogu magac daray “Maalintii Hub dhigista Iyo Aasaaska Ciidanka Qaranka”.
Tarikhahaas
kadib nabad iyo horumar ayaa dalka gees kasta ka bilaabmay, ilaa dadkii
noqodeen kuwo walaalo ah, is caawiya, wax is tara; siyaasadii dalkuna waxay
isku bedeshay mid si tartan iyo cadaalad ah loo doorto dawlada markaas xilka
qabanaysa, ilaa lasoo gaadhay heerkii ugu wanaagsanaa oo dadka wax indho
indheeyaa ku tilmaameen in Somaliland ay ugu wanaagsanayd 27kii July 2010kii,
malintaas oo Madaxweynihii hore ee Daahir riyaale kaahin ka sheegay madashii
xil wareejinta hadalo runtii qiiro muwaadinimo xabaarsan oo ah “Axmed waxaan
leeyahay Maanta dal dhisan, oo nabad ah oo wada jira oo isku xidhan oo dadkiisu
wada jogaan inuu la wareegaayo waa mahad illahay” .
Haddaba
Maxaa xigay ee dhacay intii u dhaxaysay Maalintaas Madaxweyne daahir riyaale
xilka wareejiyey iyo maalinkan manta ah ee aad akhriyeyso qoraalka, Runtii waad
xasuusan kartaa isbedelo badan ayaa dhacay horumaro ayaa dhacay laakiin midda
nusqaanta iyo Ayatiin xumadda ku ah bulshadan ayaa ah in ay dadku maalinba
maalintii ka dambeysay dib ugu noqodaan wixii 1993 abwaan gaariye Rabi ha u
naxaristee ka tiriyey Maansadii Ergo, Runtii waxaan xasuustaa coladihii ka
oogmay gobolka Sool, sidoo kale Maleshiyaadkii suldaan wabar ee Gobolka Awdal,
Waxaa Maankayga iyo Maskaxdayda kusoo deg degta Tixda ku jirta Maansadda Ergo
ee odhanaysa “Dharaar baa imandoonta
Dadka sool
iyo awdal
Ee aadano
aad hagrateen
Racdadoodu
adkaatoo
Lugu
raadsho ilays….”.
Sidoo
kale is xaaladaha is bebedelayaa way gaadheen kuwo furfura bulshadii isku
duubnida iyo walaaltinimadu ka dhaxaysey, Waxay noqotay in dadkii reer reer
isku urursadeen, dhalinyyartii noqodeen kuwo kala yeesha goobaha fadhiga ee
lugu caweeyo sidoo kale waxbarashadii noqoto mid kaftankii dhoole ka qosolka
ahaa isku bedelo xin iyo mixnad miidhan.
Dorashadii
golaha degaanka ee Somaliland ka qabsoontay Dec-2012 ka ayaa dadka caqliga lihi
ku tilmaamaan in ay kow ka ahayd dib u nolayntii qabyaaladda, iyo dib u
furfurka bulshadii sida dunta iskugu soohnayd. Waayo tani waxay sabab u noqotay
in reer kasta oo dega Somaliland sameysto urur siyaasadeed, isla markaana inta
baddan siyaasiyiinta iyo suldaamada qaar oo ah kuwa bud-dhiga u ah qoraalkan ay
dadka gaar ahaan dumarka iyo caruurta ugu baaqayeen qabyaalad iyo ina hebel
cod sii, reer hebel yey soo bixin iyo reer hebel baa hadhay!!! ilaa markii
dambe ururadii soo baxayna noqdeen kuwo reero iyo qabiilo ku abtirsadda, intii
hadhayna noqodeen qabiilo siyaaasadda ka hadhay, ilaa manta waxaa jira in si
qabyaladaysan oo qaawan dibada losoo dhigay wixii la odhan jiray qabiil, waxaa
jira Siyaasi iyo suldaan marka uu shir la gelaayo reerkooda hal-hays ka
dhiganaaya reer hebel aynu iska eegno, Wasiir hebel wuxuu kasoo jeedaa reer
hebel oo waa reerka hawshan oo dhan ka dambeeye!!
Ilaa
manta ay gaadhay in dhulka iyo degaanadda oo aan hore loo kala xadayn jirin
dadkuna is dhex degi jireen lakala ooto ama sumad cas lakala marsaddo, Runtii
waxaan xasuustaa tix ku jirtay Maansadda Ergo ee abwaan gaariye oo odhanaysa “ Dharaar
baa iman doonta, Imaaraadka Sidooda, Ninba aag ku ga’doomo”.
Hadaba
Sidee Inta hadhay loo badbaadin karaa:-
“Hadii
aan caqligu shaqaynin, hadii aan laga bixin aduunka iyo lacagta keenaysa
calooshii la ciyaarnimada, Hadii aan la iska dayn siyaasiga beenalaha ah ee
garabka la saarayo, hadii aan la iska dhaafin Aaminaadda Suldaanka suudhka
loogu xidhay saadaasha colaadaha sokeeye, Hadii aan aqoonyahanku talin, Hadii
aan qaranka laga saarin qabiil, Hadii aan laga dayn abtirsiga masuulka xilka
haya, hadii aan saxaafadda mixnada wadda la cabudhin !!!!!!!!!! Walee Qaran
ba’ayow yaa ku leh, Waxaa lugu noqon doonaa meel ka fog 1993kii iyo sidoo kale
meel ka fog 1960kii Waxaana diwaanka lugu qori doonaa taariikh cusub iyo beri
bay dal ictiraaf doon ah ahaan jireen”
Wa-bilaahi
Tawfiiq
Mr.Hamse
Bashe Wiyeer (H.Shaadhey)
Tell: 252-63
4457401
Hargeysa/Somaliland
0 Comments